Tarih:  Date 19 Aralık, 2018 - 20:00

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Türk Eğitim Derneği Üniversitesi (TEDÜ) Mimarlık Fakültesi ve Çankaya Belediyesi işbirliğinde, Goethe Institut Ankara katkılarıyla Başkent Ankara’nın planlama tarihinde etkin bir yere sahip olan Hermann Jansen üzerine düzenlenen uluslararası sempozyum 13-14 Aralık 2018 tarihlerinde, Ankara’da Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde yapıldı.

Hermann Jansen (doğumu: 28 Mayıs 1869, Aachen; ölümü: 20 Şubat 1945, Berlin) Aachen Üniversitesi’nde Mimarlık eğitimi görmüş, 1893 yılında mezun olarak özel bürosunu açmıştır. 1897 yılında ofisini Berlin’e taşımış ve Almanya’da kent planlaması ve tasarımı etkinliklerini sürdürmüştür.

1918 yılında Prusya Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi’nde göreve başlayan ve kendisine profesör ünvanı verilen Hermann Jansen Almanya’daki çok sayıda kent ile birlikte Riga, Lodz, Bratislava ve Madrid gibi kentlerin planlama süreçlerine katkıda bulunmuştur. Bunun yanısıra, Hermann Jansen 1927 ile 1939 yılları arasında Başkent Ankara ve ülkemizdeki bir çok kent için planlar yapmış; geliştirdiği planlama ve şehircilik yaklaşım ve ilkeleri, kent rehberleri, ana plan – mevzi plan bütünlüğü, kent imgeleri, kenti görüntülerle çözümlemek ve tanımlamak gibi düzenleme ve uygulama süreçleri bir dönem Türk kentlerine damgasını vurmuş, daha sonraki plancı ve tasarımcıları etkilemiş, Türk imar kurumunun oluşturulmasına da büyük katkılar sağlamıştır.

Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş döneminde, sadece Jansen değil, şehircilik uygulamalarında görev alan tüm yabancı plancı ve mimarlar, Cumhuriyet kadrolarının özlem ve öngörülerinin sağladığı olanaklar içinde ve Anadolu’nun o günlerdeki koşullarında, dönemin diğer modern mimarlık ve şehircilik örneklerinden farklı bir senteze ulaşmışlardır. Hermann Jansen’i Türkiye’de çalışmış yabancı mimar ve şehircilerden ayırt eden özellik, onun Cumhuriyetin başkentini planlamış olmasıdır. Jansen, Ankara’nın yanı sıra günümüzün önemli kentsel büyüme odaklarını oluşturan Adana, Gaziantep ve Mersin kentlerini de planlamış; İzmit ve benzeri başka kentlerde kent bölgeleri için öneriler geliştirmiştir. Başkentlik işlevleri yüklenen küçük ancak tarihsel katmanları fazla bir kasabadan planlı bir başkent yaratma girişiminin zorlukları açıktır. Mesleki alandaki tercihler ile uygulamadaki başarılar konusu değerlendirilirken, bu yabancı mimar ve plancıların geldiği Avrupa’nın o günkü koşullarına oranla ülkemizde karşılaştıkları olanaklar ile, Cumhuriyete geçiş döneminde yaşanan toplumsal yapıdaki değişime özgü sınırlamaların dikkate alınması gerekir.

1923’te Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşu ile birlikte ülkede kentsel ve kırsal alanda köklü bir değişim süreci başlarken, Cumhuriyetin kurucusu, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün çağdaş bir ülke oluşturma politikasının temel kavramları arasında, doğrultusunda, Cumhuriyet’in modern kentlere kavuşması ve kent kültürünün yaratılması önem kazanmıştır. Ankara’nın ülkenin başkenti olarak seçilmesi ve Batı’daki örnekler doğrultusunda bir metropol yaratılması için yapılanlar, Cumhuriyet’in kent ve mimarlık kültürünün oluşturulmasına yönelik önemli adımlardır. Bu süreçte, Başkent Ankara bir model oluşturmuştur.

Uluslararası Jansen ve Ankara Sempozyumu ile, başkentlik işlevleri yüklenen Ankara’nın planlamasında, Hermann Jansen’in planlama ve tasarım yaklaşımının, dönemin Türkiyesinde kentlerin ve bölgelerin geliştirilmesi ve planlaması kapsamında tartışılması hedeflenmekteydi.

Uluslararası nitelikteki sempozyum çoklu amaçlara sahiptir: Sempozyum ile şehircilik alanında kent kültürünün oluşturulmasına katkı sunmak, ülkeler arasında bilgi alışverişini sağlamak ve ortak belgelik oluşturmak, belirlenen temaya ilişkin olarak yeni bakış açıları ve araştırma soruları geliştirerek özgün akademik çalışmaları ve araştırmaları özendirmek amaçlanmaktaydı.

Uluslararası sempozyumda başta Almanya olmak üzere farklı ülkelerin akademik kurumlarında Jansen ve Ankara’nın mimarlık ve şehircilik deneyimi konusunda çalışmalar gerçekleştiren araştırmacıların biraraya getirilmesi, Jansen’in plancı ve mimar olarak Ankara ve Berlin başta olmak üzere, gerçekleştirdiği mesleki pratiğin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi amacıyla ortak tartışma ve çalışma ortamlarının yaratılması gerçekleşti.

Genelde Hermann Jansen ve Ankara kentinin planlama ve tasarım süreçleri hakkında uluslararası alanda yapılan çalışmaların görece az olduğu gözlenmektedir. Koşut olarak ülke içindeki araştırma ve yazıların da sınırlı sayıda olduğu görüşünden yola çıkarak bu etkinlikte, Jansen’in, özelde Ankara kenti ve genelde Türkiye ve başka ülkelerdeki plan çalışmaları hakkındaki bilgi, belge ve ürünlerin değerlendirilmesi üzerinde yoğunlaşılması amaçlandı ve gerçekleştirildi.

Bu doğrultuda sempozyum kapsamında özellikleverilen konu başlıkları çerçevesinde tartışmaların yapıldı. Program şöyledi: 

PROGRAM